اگر در کشوری سرانه مصرف لبنیات بالا باشد قطعا آن کشور در سایر شاخص ها نیز در جایگاه مناسبی قرار گرفته است.

میزان مصرف سرانه سالانه لبنیات هر فرد در فنلاند، ۳۶۵ کیلوگرم است اما در ایران، مصرف سرانه لبنیات ناامید کننده و کمتر از یک لیوان در روز است یعنی مصرف سرانه لبنیات روزانه در ایران حدود ۱۳۰ تا ۱۵۰ گرم و در سال حدود ۶۶ کیلوگرم است.

مصرف لبنیات در پیشگیری از بسیاری از بیماری ها مانند بیماری های دهان و دندان، پوکی استخوان، کوتاهی قد و سرطان های دستگاه گوارش موثر است  و اگر مصرف سرانه لبنیات از کودکی آغاز و تا سالمندی ادامه داشته باشد، زندگی پربار، مولد و سالم می شود و از کار افتادگی به تاخیر خواهد افتاد.

این در حالی است که هر ایرانی سالانه به طور متوسط ۴۲ لیتر نوشابه مصرف می‌کند. در ۲۰ سال اخیر مصرف نوشابه‌های گازدار در کشور نزدیک به ۱۵ درصد افزایش داشته ولی مصرف شیر و لبنیات تنها حدود یک دهم درصد رشد کرده است! سرانه مصرف نوشابه در جهان حدود 10 لیتر است و این یعنی میانگین مصرف نوشابه در ایرانیان 4 برابر میانگین جهان است.

نوشیدنی لبنی چیست ؟

نوشابه لبنی، نوعی نوشیدنی گازدار بر پایه شیر است که اگر شما ندانید این محصول بر پایه شیر تهیه شده، به هیچ‌وجه و از طریق عطر و طعم آن متوجه وجود شیر در آن نخواهید شد.این محصول که به‌تازگی به بازار ایران راه پیدا کرده، از حدود دهه ۵۰ میلادی در اروپا تولید و مصرف می‌شود و در کشورهایی مانند سوئیس از محبوبیت بالایی هم برخوردار است، در حالی که در ایران و به دلیل شرایط نگهداری یا تفاوت قیمت محصول وارداتی که برای مصرف‌کننده ایجاد می‌شد، خرید و واردات این محصول اروپایی شاید چندان مقرون به صرفه نبود. از این‌رو، محققان ایرانی با سال‌ها تلاش و تحقیق توانسته‌اند خط تولید نوشابه‌های گازدار بر پایه شیر را در کشور خودمان راه‌اندازی کنند.

در فرایند تولید نوشابه لبنی، شیر تازه را وارد دستگاه پالایش شیر می‌کنند و عملیات جداسازی پروتئین و چربی از آن را انجام می‌دهند. پس از جدا شدن پروتئین و چربی، مایع رقیق باقی‌مانده که حجم قابل‌قبولی از کلسیم، املاح و ویتامین‌های موجود در شیر هنوز در آن وجود دارد را فراوری می‌کنند و در مرحله نهایی مقداری گاز به آن می‌افزایند. البته با اینکه این محصول بر پایه شیر است کلسیم آن نصف کلسیم موجود در شیر خواهد بود؛‌ یعنی هر دو لیوان از نوشابه لبنی، کلسیمی معادل با یک لیوان از شیر دارد.

این در حالی است که در نوشابه‌های لبنی از اسیدسیتریک یا اسید فسفریک کمک گرفته نمی‌شود و به‌جای آن‌ها، اسیدلاکتیک که حاصل تخمیر شیر است، به کار می‌رود. اسیدلاکتیک به‌طور طبیعی در محصولاتی مانند ماست یا دوغ وجود دارد.

چند نکته قابل توجه  در مصرف نوشابه لبنی :

• نوشابه‌های لبنی هم مانند نوشابه‌های معمولی حاوی گاز هستند و گاز موجود در آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد مشکلات گوارشی مانند نفخ، ریفلاکس یا حتی ایجاد سوزش برای بیماران مبتلا به زخم‌های گوارشی شود. از این‌رو، افرادی که از بیماری‌های گوارشی نامبرده رنج می‌برند، باید در مصرف این نوشیدنی‌ها هم کمی جانب احتیاط را رعایت کنند و نوشیدن آن‌ها را به‌جای بین غذا، به پایان غذا خوردن موکول کنند.
• نوشیدنی‌ها به‌رغم جایگزین کردن ساکاروز یا گلوکز، باز هم حاوی قندی طبیعی به‌نام «لاکتوز» هستند و غیر از قند به دلیل وجود ترکیبات دیگر، مقدار مشخصی از کالری را به بدن مصرف‌کننده می‌رسانند. از این‌رو، زیاده‌روی در مصرف همین محصولات سالم‌تر نسبت به نوشابه‌های معمولی هم می‌تواند عواقبی مانند ابتلا به اضافه‌وزن یا چاقی برای مصرف‌کننده داشته باشد.

فراورده های لبنی کوشان